Zelfbewustzijn blijft een mysterie

Nieuws

De menselijke geest, met name ons zelfbewustzijn, is gelokaliseerd in drie welbepaalde hersengebieden. Deze hersengebieden liggen min of meer aan de voorkant van het brein. Dit werd meerdere malen vastgesteld met behulp van een scanner, een meetinstrument dat onderzoekers in staat stelt om mentale functies te koppelen aan bepaalde hersengebieden. Nieuw onderzoek wijst echter uit dat deze theorie niet juist is.

Zombie

Onderzoekers van de universiteit van Iowa onderzochten een patiënt bij wie de betreffende hersengebieden zwaar beschadigd waren. Ondanks het ontbreken van het cruciale weefsel was ‘patiënt R.’ echter niet veranderd in een geestloze ‘zombie’.

R. beschikte juist over een normale, krachtige mentale voorstelling van zichzelf. Hij kon zichzelf herkennen op foto’s en in een spiegel. Bovendien kon R. zichzelf niet kietelen. (Dit is een wat merkwaardige, maar zeer effectieve test: wie zelfbewustzijn heeft, is in staat om vooruit te lopen op de aanraking van de vingers, zodat deze niet onverwacht zijn en geen ‘kietelend gevoel’ veroorzaken).

De schade aan het brein is bij R. wel zo groot dat hij nu aan ernstig geheugenverlies lijdt. Ook zijn sociale vaardigheden zijn sterk verminderd.

Volgens David Rudrauf, die het onderzoek leidde, is de schade zo ernstig, dat R. wel een zombie zou hebben moeten zijn. Dit onderzoek toont klaar en duidelijk aan dat de menselijke geest niet, zoals verondersteld, in de voorste hersengebieden zetelt.

Betekenis

Wat is nu de betekenis van dit onderzoek? Wel, er volgt niet uit dat nu bewezen is dat de geest van de mens onstoffelijk is. Maar het is wel duidelijk dat de menselijke geest zich maar moeilijk laat grijpen door wetenschappelijk onderzoek. De gedachte dat het zelfbewustzijn een eenvoudige functie van een bepaald hersendeel is (waar bewustzijn wordt afgescheiden zoals de blaas urine afscheidt), kan in ieder geval niet langer worden verdedigd.

De manier waarop de geest verbonden is met het brein laat zich niet eenvoudig verklaren door gebruik te maken van de huidige standaardtechnieken.

Het onderzoek werd uitgevoerd door de onderzoeksgroep van David Rudrauf van de Universiteit van Iowa; het verscheen in PLoS ONE.