Wetenschap, kunst en geloof nodig in onzekere tijden

Klimaatverandering, oorlogen en een al twee jaar durende pandemie hebben flink wat onzekerheid gebracht. Volgens voormalig aartsbisschop van Canterbury Rowan Williams zijn wetenschap, kunst en geloof nodig om te leren omgaan met het gevoel van onzekerheid en kwetsbaarheid.

Williams, die vanaf december 2002 als aartsbisschop van Canterbury tien jaar geestelijk leider van de wereldwijde Anglicaanse gemeenschap was, beschrijft in een opiniebijdrage voor de Britse krant The Guardian hoe de gebeurtenissen van pakweg de afgelopen 20 jaar ons geloof in een opgaande lijn voor de mensheid hebben afgebroken. Er is een gevoel van kwetsbaarheid voor in de plaats gekomen, zeker voor het deel van de mensheid dat geprofiteerd heeft van de voordelen van de wetenschappelijke en technologische revoluties uit de afgelopen decennia.

Antwoord

Wetenschap heeft op een aantal punten de – te hoge – verwachtingen niet waar kunnen maken en technologie heeft naast oplossingen ook problemen gebracht, zoals klimaatverandering. De kwetsbaarheid zal nog wel even bij ons blijven, aldus Williams. Dus hoe moeten we hiermee omgaan? Hij stelt dat wetenschap, kunst en geloof samen een antwoord kunnen bieden.

Wetenschap leert ons dat we allemaal in dezelfde wereld leven. Het is een belangrijke bron van kennis en, zo stelt Williams, zeker geen bedreiging voor bijvoorbeeld religie. De ‘nep-oorlog’ tussen geloof en wetenschap (of technologie en kunst) moeten we dan ook achter ons laten, stelt hij. Goed wetenschappelijk onderzoek is er niet om de status quo te bewaken, met alle ongelijkheid die daarbij hoort. Wetenschap levert ook geen absolute waarheden die ons laten zien wat we moeten doen. Het is een methode die we allemaal kunnen gebruiken om de wereld waarin we leven beter te gaan begrijpen. Hierdoor werkt het verbindend.

Echokamers

Maar om diepere verbindingen te krijgen is meer nodig. Kunst helpt ons om, via literatuur, beeldende kunst en uitvoerende kunst, ervaringen van anderen te beleven. Dat verdiept de verbinding. Religie voegt daar nog een dimensie aan toe. Williams stelt dat de grote religies uit het zuiden en oosten van Azië het concept van een zelf dat volkomen afgescheiden is van anderen afwijst. En de drie grote monotheïstische godsdiensten (judaïsme, christendom en islam) stellen dat ieder mens naar Gods beeld geschapen is.

Met deze drie elementen, zo stelt Williams, kunnen we verbinding maken met elkaar, en uit ons tribalisme en de echokamers van onze eigen bubbel ontsnappen om zo de andere echt te ontmoeten en te leren kennen.

Bron: The Guardian
Illustratie: Flickr, Senedd Cymru / Welsh Parliament, CC-BY-2.0