Wel geloof, maar niet in het lab

‘Sommige geleerden geloven, maar niet in het lab’, kopt NRC naar aanleiding van het boek Geloof in de wetenschap. Bekende hoogleraren over God, wetenschap en hun levensbeschouwing, onder redactie van Martine van Veelen. Het boek, waarin opgenomen 10 interviews met bekende hoogleraren, wordt donderdag 10 november gepresenteerd tijdens het Nationaal Debat ‘No Faith in Science’.

‘Geloof en wetenschap hadden lang een problematische relatie. Maar de laatste jaren zijn ze steeds verder uit elkaar gegroeid. Beide zijn verhuisd én van karakter veranderd, schrijft Robbert Dijkgraaf in het Woord Vooraf’. ‘Het geloof is van het publieke naar het private terrein gegaan, het is minder dogmatisch en persoonlijker dan in het verleden. De wetenschap is juist universeler geworden, ze snijdt dwars door culturen en religies heen, maar beseft dat ze veel (nog) niet weet.’

Ook veel christelijke hoogleraren zijn die opvatting toegedaan: “Levensbeschouwing speelt geen rol wanneer ik op het lab bezig ben”, zegt Cees Dekker, hoogleraar moleculaire biofysica. Hij functioneert er net zo als zijn niet-gelovige collega’s. En natuurkundige Gerard Nienhuis vindt juist het aantrekkelijke van zijn vak dat je daarin bij alle culturele verschillen die er bestaan “vakinhoudelijk nooit fundamentele onenigheden hebt”.

Maar hoe functioneert het geloof dan wel bij deze christelijke wetenschappers? Vooral op een metaniveau, bij voorbeeld bij vragen over bedoeling, zin of bestemming van het leven. Maar “zin en zinloosheid zijn geen wetenschappelijke begrippen, en er valt niets aan te meten”, zegt Nienhuis.

‘Toch waarschuwen de geïnterviewde niet-gelovige hoogleraren, onder wie Vincent Icke, Herman Philipse en Dick Swaab, dat overtuigingen makkelijk tot intolerantie leiden. Icke: “Hoe meer we de rede gebruiken en hoe minder we gebruikmaken van vastliggende overtuigingen, hoe beter het gaat.” Philipse en Swaab benadrukken dat het leven van de mensheid puur toeval is. Van een bedoeling willen ze niets weten. Blijft toch de vraag knagen of die stelling eigenlijk niet net zo’n geloofsuitspraak is als de bewering van het tegendeel.’

Het volledige artikel ‘Sommige geleerden geloven, maar niet in het lab’, is te lezen in NRC Handelsblad, bijlage Wetenschap, p. 11 (5 november 2011)