Waarom kunstmatige intelligentie ons nooit zal overvleugelen

De presentatie van de ‘chatbot’ ChatGPT, die goed leesbare antwoorden geeft op allerlei vragen, en zelfs preken kan schrijven, heeft veel stof doen opwaaien. Maar theoloog en techniekfilosoof Maaike Harmsen stelt dat kunstmatige intelligentie beperkt is, en beperkt zal blijven. We moeten vooral ons denken er niet door laten beïnvloeden.

In een opinieartikel dat onlangs verscheen in het Nederlands Dagblad gaat Harmsen in op de hype rond ChatGPT. Dat programma is getraind met door mensen geproduceerde en verzamelde data, stelt ze. Dit zorgt er al voor dat ChatGPT een onvolledig beeld van de mens en de wereld heeft. De geschreven bronnen waarmee het programma getraind is komen hoofdzakelijk uit de rijke landen en zijn relatief vaak geproduceerd door hoogopgeleide mensen – omdat die nu eenmaal meer schrijven.

Preken

Bovendien gebruikt het programma deze data om met rekenkracht en statistiek de meest waarschijnlijke antwoorden op vragen te geven – en dat komt vaak neer op gemiddelde en zeer algemene standpunten. De output van ChatGPT bestaat uit nogal simpele teksten, of het nu preken of persberichten zijn.

Nu maken ook mensen gebruik van een beperkte hoeveelheid ‘data’ om hun ideeën en meningen te vormen. Maar kunstmatige intelligentie mist de denkkracht die mensen hebben. ChatGPT gebruikt rekenkracht en statistiek om teksten te produceren. Moraliteit bezit het programma bijvoorbeeld niet. Het is volgens Harmsen belangrijk om bewust te zijn van de verschillen tussen kunstmatige intelligentie en menselijke intelligentie.

Mensonterend

Een risico van dit soort kunstmatige intelligentie is dat wij ons eigen denkvermogen eraan gaan spiegelen. We zouden dan zomaar een hogere ‘rekenkracht’ van meer waarde gaan vinden dan een lagere. En dat kan weer gevolgen hebben voor onze kijk op mensen die niet meer voldoen aan de eisen van voldoende bewustzijn en intelligentie – we kunnen de conclusie trekken dat die mensen een ‘mensonterend leven’ leiden.

Harmsen stelt dat het belangrijk is om bij ontwikkeling van kunstmatige intelligentie de beschermwaardigheid en waardigheid van alle mensen te waarborgen. Zij haalt Herman Dooyeweerd aan, die betoogt dan de mens als kroon op de schepping ongeacht zijn of haar capaciteiten een ‘antwoordgever aan God’ is. We zijn geen domme computers.

Bron: Hebben computerprogramma’s de toekomst? Een chatbot doet nooit recht aan ons héle mens-zijn, Nederlands Dagblad (€)
Illustratie: DALL.E