Twijfel in debat schepping/evolutie

In het debat over schepping overheerst de zekerheid. Maar onderzoek van BioLogos laat zien dat onder Amerikaanse (protestantse) voorgangers de meerderheid juist niet zeker is van het eigen standpunt, zegt Todd Wood. Hij pleit voor minder zekerheid.

Van de redactie: onlangs plaatsten we een nieuwsbericht over een onderzoek naar de overtuiging van (protestantse) voorgangers over schepping en evolutie. Op zijn eigen weblog maakte de jonge-aardecreationist Todd Wood een interessante analyse van de resultaten. Hij schrijft over de rol van (on)zekerheid in het debat over schepping en evolutie. Met zijn toestemming plaatsen we hierbij een vertaling.

Meerderheid protestantse voorgangers twijfelt volgens BioLogos enquête

Op de website van BioLogos is een artikel verschenen over een onderzoek, dat deze organisatie heeft laten uitvoeren door Barna, naar de standpunten van voorgangers over de oorsprongsvraag. De resultaten bevestigen wat ik zelf heb opgemerkt: de meeste voorgangers zijn creationist (69 procent), de meerderheid van hen is jonge-aarde creationist. Slechts 18 procent van de respondenten onderschrijft theïstische eovlutie en slechts 3 procent is ‘absoluut zeker’ van theïstische evolutie. Het zijn de cijfers over ‘zekerheid’ die mijn aandacht trokken.

BioLogos presenteert de resultaten hoofdzakelijk op basis van de positie over oorsprongsvragen (jonge aarde, oude aarde, theïstische evolutie), maar ze geven er ook een secundair kenmerk bij gebaseerd op de ‘zekerheid’ binnen iedere positie. Wanneer we de standpunten weglaten en in plaats daarvan zekerheid of onzekerheid als primaire classificatie nemen, krijg je een opvallend resultaat.

Ik weet niet hoe het met u staat, maar als ik de verschillende partijen in het debat over de oorsprong aanhoor krijg ik het idee (en soms wordt dat zelfs expliciet zo gesteld) dat iedereen zeker is van z’n eigen gelijk. Sommigen stellen zelfs dat ‘twijfel’ of ‘onzerkerheid’ een zonde is.

Maar als ik praat met mensen die niet in het centrum van het debat over oorsprong staan, kom ik juist heel vaak onzekerheid tegen. Deze mensen weten niet precies wat ze moeten met het hele debat, soms merk je ook een onderliggende spanning erover. Mensen vragen mij wat ik ze aanraad, daaronder bemerk ik soms de angst om het ‘verkeerde’ materiaal te lezen, onafhankelijk van aan welke kant zij staan in het debat. Deze mensen hebben geen rotsvaste toewijding aan een persoon of een organisatie. Ze weten het gewoon niet zeker.

Ironie

De ironie – vind ik – is dat de meeste organisaties op het terrein van schepping/evolutie hun positie juist met grote (je zou kunnen zeggen arrogante) stelligheid verkondigen. Vaak worden de tekortkomingen in andere posities openlijk gehekeld en bespot. Maar als het allemaal echt zo duidelijk is, waarom zijn er dan niet veel meer Christenen ‘absoluut zeker’ van hun positie? En waarom is er geen overduidelijk meerderheidsstandpunt, met alleen een paar randfiguren die tegen de stroom in gaan? Is die onzekerheid niet juist een bewijs van de complexiteit van de kwestie? Zien de voorgangers soms dat er geen gemakkelijke antwoorden zijn op alle oorsprongsvragen?

Mijn vraag aan alle betrokkenen bij dit debat is wat we moeten met deze onzekerheid. Wat doen we eraan? Moeten we twijfel verwerpen? Postmodernisme omarmen? Vermoedelijk niet. Naar mijn idee is het minste dat we kunnen doen erkennen dat er zoiets bestaat als oprechte onzekerheid. Deze complexe materie is zelfs voor experts niet altijd even gemakkelijk te doorgronden en eenvoudige antwoorden op grote vragen bevredigen vaak niet. De nederige erkenning dat we niet alles snappen is geen belediging van God of zijn Woord. Het is menselijk. Zo zijn we.

Vertrouwen

Als ik voor mijzelf spreek, mijn eigen onzekerheid, mijn eigen feilbare menselijkheid, heeft mij een veel opener houding gegeven. Ik ben nog steeds een overtuigd jonge-aarde creationist, maar ik ben mij er van bewust dat ik niet alles weet en dat ik er naast kan zitten. Daardoor sta ik veel meer open voor overtuigingen die niet de mijne zijn en voor de Christenen die deze overtuigingen hebben, ook al vind ik ze niet overtuigend. Dit heeft mij een raar soort vertrouwen opgeleverd bij mensen die verschillende posities in het debat over schepping en evolutie innemen (en die van mening kunnen zijn dat ik er helemaal naast zit), naar ik denk omdat ze zich identificeren met mijn onzekerheid. Kunnen praten over oorsprongsvragen met anderen levert veel meer op dan botweg van ze te eisen dat ze je steunen en het veroordelen van hun twijfel.

Misschien vraag ik teveel van de vermoeide strijders in het schepping/evolutie debat. Sommige deelnemers moet ik vermoedelijk afschrijven, maar aangezien een meerderheid van 2 tegen 1 het met mij eens is (‘ik weet het niet zeker’) is er wel degelijk hoop. Ik zou willen dat er meer onzekere mensen hun stem laten horen.

(Voordat je mij gaat mailen: ja, ik realiseer mij de ironie van mijn overtuiging (zekerheid) dat zekerheid de oplossing van het schepping/evolutie debat in de weg staat. Dus ik moet toegeven dat ik niet weet of meer onzekerheid de culturele patstelling kan doorbreken. Maar het is het proberen waard. Tot nu toe heeft ten slotte nog geen enkele aanpak gewerkt.)

Todd Wood is momenteel nog onderzoeker bij het Center for Origins Research, onderdeel van Baylor College. Hij heeft onlangs de Core Academy of Science opgericht.

Dit artikel verscheen op 8 mei op zijn blog.