Religie verkleint kans op terugval na gevangenisstraf niet

Gevangenen die tijdens hun detentie constant of toenemend religieus zijn hebben geen kleinere kans op terugval na vrijlating dan gevangenen bij wie de religiositeit afneemt. Niet-religieuze gevangenen hebben een grotere kans op recidive.

Die conclusie trekken wetenschappers van de Pennsylvania State University en de Florida State University (beide VS), na een kwalitatief en kwantitatief onderzoek onder gevangenen in een penitentiaire instelling voor verslaafde gevangenen in Pennsylvania.

Sociaal netwerk

In de VS bestaan veel religieuze programma’s die als doel hebben de gevangenen een betere kans te bieden na vrijlating. Het idee hiervan is dat religie de persoonlijkheid van de criminelen ten goede kan veranderen, of dat religie een stabieler sociaal netwerk kan opleveren dat terugval in criminaliteit kan voorkomen.

Voor het onderzoek zijn van 174 gevangenen kwantitatieve gegevens verzameld, bijvoorbeeld over het bijwonen van kerkdiensten of religieuze programma’s in de gevangenis. Vervolgens is gekeken wat er gebeurde na vrijlating. Bij 51 gevangenen is een meer kwalitatief onderzoek uitgevoerd, onder meer door via interviews de religiositeit te bepalen.

Pijnstillers

De uitkomst is dat religie alleen niet voldoende is om een gevangene voor terugval te behoeden. Wanneer zij tijdens hun verblijf in de gevangenis even religieus bleven of religieuzer werden was hun kans op terugval niet kleiner dan wanneer hun religiositeit juist afnam tijdens gevangenschap. Een verklaring hiervoor is dat de deelnemers aan het onderzoek doorgaans verslaafd waren, en de verslaving een leven aan de goede kant van de wet erg lastig maakte. Voor veel van de gevangen bleek de verslaving ook na vrijlating hun leven nog te beheersen.

Een opvallende groep in het onderzoek waren de ‘stabiel niet-religieuzen’, veelal relatief jonge blanke mannen. Deze groep was vooral verslaafd aan opioïde pijnstillers. De onderzoekers stellen dat zij volwassen werden midden in de opioïdecrisis die de VS teistert, en dat zij het geloof in herstel hiervan hebben verloren. Hun kans op terugval was dan ook hoger dan die van de religieuze gevangenen.

Spiritualiteit

Een beperking van het onderzoek is dat het een relatief kleine groep uit één gevangenis betrof. Ook is er geen onderscheid gemaakt tussen religiositeit en spiritualiteit. Maar het laat volgens de onderzoekers wel zien dat de op religie gebaseerde hulpprogramma’s in de gevangenissen – die zowel bij het publiek als bij beleidsmakers populair zijn – niet lijken te werken.

Het onderzoek is begin januari gepubliceerd in het tijdschrift Justice Quarterly.
Bron: persbericht Crime and Justice Research Alliance.
Beeld: Bart Everson, Wikimedia