Mount Everest, de Volkskrant en evolutie

Een bericht van de Volkskrant over evolutieonderwijs in Turkije laat zien dat negentiende-eeuwse sjablonen nog steeds hun invloed uitoefenen, schrijft de weblog Mainzer Beobachter.

Het Volkskrant artikel gaat over het verdwijnen van de evolutietheorie uit nieuwe leerplan voor Turkse scholen. Daarin stond ook te lezen dat ‘de meeste christenen’ en ook moslims evolutie afwijzen. Na enkele protesten op Twitter (van onder meer Stefan Paas en Cees Dekker) maakte de krant hiervan ‘De evolutietheorie wordt door orthodoxe gelovigen verworpen. Zij zien hun god als de schepper van de aarde en het universum.’

Historicus Jona Lendering schreef hierover een korte beschouwing op zijn weblog Mainzer Beobachter, onder de titel ‘De Everest Fallacy (opnieuw)’. De Everest Fallacy houdt in dat je de beschrijving van wat bergen zijn baseert op de meest opvallende (namelijk hoogste) berg die je kent, de Everest. Alleen: die is niet per se representatief voor alle bergen. Zo is de Everest altijd bedekt met sneeuw, wat voor heel veel bergen niet geldt.

Reflex

Lendering stelt dat het met het afwijzen van evolutie net zo is: een kleine groep moslims en christenen heeft hier grote problemen mee, maar zij zijn niet per se representatief voor alle gelovigen. Lendering verwijst naar het museum voor natuurlijke geschiedenis in het Iraanse Isfahan. Daar wordt evolutie keurig uitgelegd.

Hij wijt de reflex om te schrijven dat alle gelovigen evolutie afwijzen op een negentiede-eeuws sjabloon, dat ervan uit gaat dat religie is ontstaan om natuurlijke fenomenen te verklaren, daarna repressief werd en gericht op het moedwillig dom houden van mensen en het bestrijden van vrije wetenschap. Een sjabloon dat, aldus Lendering, al lang en breed door godsdiensthistorici is weerlegd.

De correctie van de Volkskrant kan zijn goedkeuring ook niet wegdragen: ‘orthodoxe gelovigen’ heeft betrekking op de doctrine, waar evolutie helemaal niet over gaat. ‘Behoudende gelovigen’ zou beter geweest zijn. De historicus Lendering vraagt zich ten slotte af waarom niemand uit de geesteswetenschappen de Volkskrant publiekelijk op de vingers heeft getikt. Al is dat via Twitter door in ieder geval Stefan Paas wel gebeurd.