Hoe de natuurwetenschap ook creationisme overwon

Het wetenschappelijk creationisme benadrukt in feite de triomf van natuurwetenschap, stelt Nick Spencer van Theos Think Tank voor religie en samenleving. Want creationisten erkennen daarmee de kracht van de wetenschappelijke methode.

Spencer stelt dat ‘Creation science’ misschien lijkt op een beweging die haaks staat op de reguliere wetenschap, maar de ontwikkeling ervan laat zien dat ook christenen die de evolutietheorie principieel afwijzen hun heil zoeken in de wetenschappelijke methode. Wetenschappelijk creationisten hebben vocabulaire en methoden van de natuurwetenschap overgenomen. En hoewel organisaties als de Creation Research Society (sinds 1963) of het Institute for Creation Research (sinds 1972) stellen dat de Bijbel hun fundament is, willen ze toch de natuurwetenschap gebruiken om dat aan te tonen.

Mechanistisch

Deze analyse van Spencer is een korte inleiding op de bespreking van een boek dat schetst hoe verschillende takken van wetenschap (zoals menswetenschappen en economie) de aanpak van de natuurwetenschap hebben overgenomen. Dat is niet per se een goede ontwikkeling, betoogt Spencer. Sociaal wetenschappers of economen kunnen de mens dan wel in een model stoppen, die modellen zijn in de praktijk niet heel nauwkeurig.

Een fundamenteel probleem is dat deeltjes zich prima laten bestuderen, maar dat mensen niet net zo mechanistisch reageren. Spencer wijst op verkiezingsprognoses die er spectaculair naast zaten. Ook de Arabisch lente zag niemand echt aankomen. Bovendien: wetenschappers die zich met mensen bezighouden kunnen alleen al door hun onderzoek het gedrag van het onderzoeksobject veranderen. Wanneer economen blijven benoemen dat mensen onafhankelijk van elkaar zijn en streven naar een maximale opbrengst van hun inspanningen, dan gaan ze zich ook gedragen als een ‘homo economicus’.

Depressie

De natuurwetenschappelijke visie op depressie als een neurochemisch probleem in de hersenen betekent volgens Steven Pinker dat we ze moeten ‘bijstellen’ met geneesmiddelen die onze ‘wil weer op gang helpen’. Spencer ziet in deze nauwe, natuurwetenschappelijke blik een probleem. Wetenschap is, zo stelt hij, ‘een zeer complexe, multi-dimensionele en met grijze gebieden omgeven entiteit’. Niet alle vormen van kennis moeten in de conceptuele ruimte, aannames en standaarden van de natuurwetenschap worden geperst, aldus Spencer.

Bron: “Where are the new humanists?”, recensie van het boek We Built Reality– How Social Science Infiltrated Culture, Politics, and Power door Jason Blakely
Illustratie: Boekomslag en Jason Blakely