Evolutie en respect voor God

Afgelopen zondag werd de verjaardag van Charles Darwin gevierd. Ook in sommige kerken was het Darwinzondag, en dat bracht de discussie weer op gang over de verhouding tussen het christelijk scheppingsgeloof en de evolutietheorie. Kan een christen het eerste hoofdstuk van de Bijbel (Genesis 1, over de schepping) serieus nemen, en tegelijk geloven in een ‘oude aarde’ waarop alle soorten niet in één oogwenk, maar in een zeer, zeer lange tijd geleidelijk zijn ontstaan?

Christenen die aangeven (een variant van) de evolutietheorie wel aannemelijk te vinden, worden in brede christelijke kring nogal eens als verdacht aangemerkt. Hun wordt een gebrek aan respect voor de Bijbel verweten – en dus een gebrek aan geloof.

Respect voor God

Nu moeten we ons allereerst afvragen, of het echt getuigt van een gebrek aan geloof, om een breed gedragen wetenschappelijke theorie serieus te nemen. Een christen gelooft in een betrouwbare God. Een God die staat voor een ordelijke, leefbare en dus tot op zekere hoogte begrijpelijke wereld. Wie in die God gelooft, zal wetenschap toch niet schuwen, maar juist aanmoedigen? Wetenschap is dan immers een verwonderd onderzoek naar de rijke diepten van een universum waarvan je gelooft dat er een idee, een plan, een God achter zit!

Respect voor de Bijbel

Ik wil nog verder gaan, en stellen dat afstand of relativering van het creationisme ook een gevolg kan zijn van respect voor de Bijbel. Wie respectvol, en dus nauwkeurig en zonder verborgen agenda, naar het begin van Genesis kijkt, hoeft de evolutietheorie absoluut niet te schuwen. Hij kan het Bijbelse scheppingsverhaal gelovig omarmen en tegelijk zonder enige tegenstrijdigheid de laatste wetenschappelijke theorieën over het ontstaan van de aarde en de soorten aanhangen. Dat zal ik hieronder uitleggen aan de hand van enige opmerkingen over Genesis 1.

Twee scheppingsverhalen

Allereerst moeten we als respectvolle en dus nauwkeurige Bijbellezers opmerken, dat er niet één, maar twéé scheppingsverhalen in Genesis staan. De schepping stopt niet na het eerste hoofdstuk; integendeel, na het eerste hoofdstuk wordt er vrolijk nóg een scheppingsverhaal verteld. Beide verhalen spreken elkaar in zekere (‘historische’) zin tegen, en dat heeft de schrijver of samensteller van het boek Genesis kennelijk zonder gewetensbezwaren laten staan. Blijkbaar gaat het in Genesis niet om een nauwgezet historisch danwel natuurwetenschappelijk verslag…

De schoonheid van Genesis 1

Wat zegt Genesis 1 dan wél, als het geen geschied- of natuurkundig werk is? De oplettende lezer zal in ieder geval een zekere opbouw ontwaren in dit mooie hoofdstuk. Een vaste opbouw, met een refreintje bij elke scheppingsdag. Het doet denken aan een lied! Dat lied vertelt ons over 6 scheppingsdagen. Zes samenhangende dagen- wie de scheppingsdagen vergelijkt, ziet een verband tussen dag 1 en 4, dag 2 en 5, dag 3 en 6. Een poëtische opbouw, dus, die ons vertelt over een God van orde. Een levenslustige God ook, die op soevereine maar enthousiaste wijze ruimte wil scheppen voor leven op aarde, onder zijn vriendelijk aangezicht. Tenslotte is daar de zevende dag, de rustdag die het Jodendom zo kenmerkt, verweven in dit scheppingslied!

Conclusie

Genesis 1 is een lied, en in zekere zin misschien een ‘sage’. Geen wetenschappelijke verhandeling over geschiedenis of biologie. Gelukkig maar. Want iedereen vindt liederen en verhalen mooi, terwijl lang niet iedereen geïnteresseerd is in wetenschappelijke artikelen. Wie respect heeft voor de Bijbel, doet daar recht aan in zijn prediking. Wie respect heeft voor zijn kerkelijke gemeenschap, zal zijn medegelovigen geen valse dilemma’s opdringen. Wie respect heeft voor de scheppende God, zal de wetenschap haar plek gunnen om die schepping enthousiast te onderzoeken. Zo mag de christelijke gemeente een vrolijke, ontspannen en weldenkende groep mensen zijn, met oog voor ingewikkelde biologische processen en hart voor de God die zich daar doelmatig en levenslustig van bedient.

Alain Verheij blogt op www.VreemdGeluid.nl – deze opinie is een samenvatting van een blogserie over Genesis 1 op die website.