Embryo’s en ethiek

Hoe ontstaat een compleet individu uit een bevruchte eicel? Jeff Hardin, hoogleraar zoölogie aan de University of Wisconsin-Madison (VS) bestudeert dit in kleine wormpjes. Voor het Britse Faraday Institute gaf hij een online seminar over embryo’s, biologie en ethiek.

De onderzoeksgroep van Hardin bestudeert de ontwikkeling van embryo’s van de rondworm C. elegans, en richt zich vooral op de manier waarop cellen in het embryo bewegen, aan elkaar plakken of juist loslaten. Doel is om meer te leren over aangeboren afwijkingen en ziekteprocessen zoals kanker.

Veerkracht

In het seminar, georganiseerd door het Faraday Institute for Science and Religion (verbonden aan de universiteit van Cambridge) vertelde Hardin eerst over de verschillende processen die de ontwikkeling van een embryo kenmerken, zoals gastrulatie waarin de verschillende ‘kiembladen’ van een embryo ontstaan, of neurulatie waarbij onder meer de aanleg voor het zenuwstelsel ontstaat. In beide processen voeren de cellen van het embryo een complexe beweging uit.

Hardin gaat kort in op de genetische netwerken die het proces aansturen en de manier waarop de cellen op de signalen uit die netwerken reageren. Ook behandelt hij de veerkracht van embryo’s. Wanneer je een viercellig embryo van de zee-egel uit elkaar haalt ontstaan er vier nieuwe embryo’s. En bij zowel muizen als apen hebben wetenschappers verschillende embryo’s laten fuseren, waarna een chimeer individu ontstaat, samengesteld uit cellen van die verschillende embryo’s.

Grens

Hij wijst daarbij op de continuïteit in de ontwikkeling van bevruchte eicel naar voldragen individu. Hij noemt het embryo ‘piepklein, maar zeker niet onbelangrijk’, en haalt Psalm 8 vers 3-6 aan, waarin de psalmist verwijst naar het belang van kinderen, de kleinheid van de mens in vergelijking met het universum, maar ook naar de bijzondere plaats die de mensheid daarin inneemt.

Dit heeft voor Hardin ethische gevolgen: op een vraag uit het publiek naar het moment waarop een menselijk embryo als een persoon moet worden gezien stelt hij dat er misschien geen duidelijke grens is, maar dat hijzelf liever aan de veilige kant blijft (‘err on the side of extreme caution’). Wel benadrukt hij dat de visie op de status van een menselijk embryo wordt bepaald door de levensovertuiging, en dat ook christenen hier verschillend over denken.

Hardin gaat ook in op allerlei modellen die gebruikt worden voor onderzoek naar de (menselijke) embryonale ontwikkeling. Via celkweek is het mogelijk bepaalde stadia in die ontwikkeling te bestuderen, zonder dat er echte embryo’s aan te pas komen.

Het hele seminar (speelduur een uur) is terug te zien op de website van het Faraday Institute.

Informatie over het onderzoek van Jeff Hardin is te vinden op de website van het Hardin Lab.