Een grap om te huilen

U herinnert zich misschien de enorme hoax rond het nep-Evangelie van de Vrouw van Jezus. De herkomst (“provenance”) was onbekend en hoewel een wetenschapper dan niet kan weten of een papyrus echt is of niet, en alle wetenschappelijke gedragscodes het gebruik van dit soort ontransparante informatie ontmoedigen, ging Harvard-onderzoekster King toch verder met publicatie. (In Nederland nam de Volkskrant het kritiekloos over.) Enkele dagen nadat het fragment bekend was geworden, was duidelijk waarom het natuurlijk een vervalsing was: een zetfout uit een online-editie van het Evangelie van Thomas was gekopieerd. U leest er hier meer over.

Daarop gelastte Harvard laboratoriumonderzoek. Wat niks opleverde omdat een vervalsing zó gemaakt kan worden dat ze niet te herkennen is. Gebruik oud papyrus (te koop op eBay) en je hebt geen problemen met de koolstofdatering, gebruik het recept van antieke inkt (te vinden in elk handboek) en je komt langs de spectrometer, gebruik een kwast (te koop in elke winkel met tekenbenodigdheden) en de elektronenmicroscoop ziet geen recente krasjes. Klaar.

Zoals verwacht leverde het lab-onderzoek op dat niet kon worden vastgesteld dat deze snipper een vervalsing was, waarop Harvard het naar buiten toe bracht alsof het Evangelie van de Vrouw van Jezus dus echt was. Niemand kan in Harvard zó incompetent zijn dat hij deze drogredenering niet herkende. Een paar maanden later werd de vervalser geïdentificeerd en erkende King wat de rest van de wereld al wist. De Harvard-website is er nog steeds. King is niet ontslagen, hoewel ze evident de gedragscodes met voeten heeft getreden. De universiteit als desinformateur.

U weet wel, wetenschap is er om de samenleving te voorzien van betrouwbare informatie.

Inmiddels kunt u een replica kopen van de vervalste snipper. De intentie van de organisatie die een en ander aanbiedt is niet helemaal duidelijk, maar het is natuurlijk lachen geblazen om die echte vervalste vervalsing. Maar het is lachen om een vakgebied dat wetenschappelijk en moreel failliet is. En het is lachen in gezelschap van een publiek dat de oudheidkunde uitlacht. Ik vind dat om te huilen.