Discussie op Salon.com gaat door

Het artikel op Salon.com waarin auteur en atheïst Alan Lightman betoogde dat militante atheïsten als Richard Dawkins een te negatief beeld van gelovigen schetsen, heeft tot een briefwisseling met filosfoof Daniel Dennett geleid.

Dennett reageerde op de bijdrage van Lightman met een gepeperd betoog. Waarom moeten gelovigen ontzien worden? Hun redeneringen kloppen simpelweg niet met de waarnemingen van de wetenschap. Theologen zijn met opzet steeds vager in hun claims: “Als de traditionele concepten over God, hemel en hel verkruimelen door de botsing met natuurwetenschap, vinden theologen nieuwe meer ‘geavanceerde’ concepten uit. Die zijn alleen beter in de zin dat ze meer immuun zijn voor falsificatie (..).” Volgens Dennett zien religieuze leiders theologen daarom ook als “verborgen atheïsten”. Ook stelt Dennett dat Dawkins in ‘God als misvatting’ terecht constateert dat de nadelen van religie groter zijn dan de voordelen.

Opvallend is dat onder het artikel van Dennett staat dat hij een project is begonnen voor ‘geheime atheïsten’ onder predikanten. De website clergyproject.org moet een ‘schuilplaats’ worden voor ongelovige voorgangers die niet meer geloven in de belijdenissen die ze ‘gedwongen worden te verkondigen’. De naam lijkt een parodie op het Clergy Letter Project, een project waarin voorgangers en predikanten zich uitspreken voor de combinatie van geloof en wetenschap.

Lightman heeft inmiddels weer op de felle reactie van Dennett gereageerd. Onder de kop ‘Why atheists should respect believers’ (waarom atheïsten gelovigen moeten respecteren) betoogt hij dat hij zich verzet tegen onwetenschappelijke claims van gelovigen, maar dat sommige geloofsclaims nu eenmaal niet wetenschappelijk toetsbaar zijn. Hij wijst Dennett ook nog even fijntjes op een nogal basale filosofische fout. Waar Lightman in zijn eerste stuk stelde dat gelovigen een grote bijdrage aan de kunsten hebben geleverd, stelt Dennett dat hij ongelovigen ‘filistijnen’ noemt. Maar, aldus Lightman, “Dennett weet toch dat een uitspraak niet het tegenovergestelde impliceert?”.

Lightman verzet zich tegen de militante toon van Dennett. Hij sluit af met de woorden: “We leven in een sterk gepolariseerde maatschappij. We moeten elkaar proberen te begrijpen op een respectvolle manier. Om dat te bereiken moeten we naar mijn idee ruimte maken voor spirituele atheïsten en denkende gelovigen.”